State of the Arts Online Conference 2021
Art in the digital public sphere: Curating & Live Arts 
20/11/2021
​In the context of Freiraum Festival 2021 in partnership with ​Freiraum Platform

Το Common Lab παρουσιάζει το δεύτερο συνέδριο του project State of the Arts. Μετά από τη συζήτηση της περσυνής χρονιάς, που παρουσίασε μία σφαιρική εικόνα των προκλήσεων που αντιμετωπίζει ο κόσμος της τέχνης στην παρούσα χρονική στιγμή - κυρίως ως προς την ψηφιακή μετάβαση και την αναζήτηση νέων φορμά, το 2ο Συνέδριο του State of the Arts επικεντρώνει στο ζήτημα της τέχνης στην ψηφιακή δημόσια σφαίρα, μέσα από δύο case-studies, τις επιμελητικές πρακτικές και τις "ζωντανές τέχνες". 

Common Lab presents the second State of the Arts Conference. Following last year's discussion, that presented an overview of the challenges the art world is currently facing - especially remediation, digitisation and new formats, the 2nd State of the Arts Conference focuses on arts in the digital public sphere, looking into two case-studies, curating and live arts. 

---

Κείμενο: Σωτήριος Μπαχτσετζής

Το 2o online συνέδριο State of the Arts θέτει σημαντικά ζητήματα που αφορούν τη συζήτηση γύρω από το τους τρόπους με τους οποίους οι τέχνες προσαρμόζονται ή αντιδρούν στις προκλήσεις της δημιουργίας μιας ψηφιακής δημόσιας σφαίρας με όχημα την τέχνη.
 
Η εμφάνιση και η ύπαρξη μιας ψηφιακής δημόσιας σφαίρας αποτέλεσε ζήτημα έντονης θεωρητικής συζήτησης και πολυάριθμων εμπειρικών μελετών. Οι μελετητές προσπάθησαν να διαπιστώσουν εάν και σε ποιο βαθμό έχει αναπτυχθεί ένα διαδικτυακό ισοδύναμο ή υποκατάστατο της "παλιάς" δημόσιας σφαίρας, καθώς και κατά πόσο υπάρχουν αλλαγές από την αρχική της θεωρητική διατύπωση από τον Jürgen Habermas (1968/1989) σε πιο σύγχρονα περιβάλλοντα που περιλαμβάνουν μια οικολογία των μέσων και  ιδιαίτερα το Διαδίκτυο. Τα νέα μέσα θέτουν νέες θεωρητικές, μεθοδολογικές και πρακτικές προκλήσεις στη δημιουργία μιας ψηφιακής δημόσιας σφαίρας, ιδιαίτερα όσον αφορά τις δυνατότητές της, αλλά και τους περιορισμούς της, δηλαδή ζητήματα ισότητας συμμετοχής και καθολικής πρόσβασης. Θα υπάρξει στο Διαδίκτυο ένας χώρος για τη σύσταση μιας δημόσιας σφαίρας, που θα συγκεντρώνει επιχειρήματα, θέσεις, άμυνες, και προτάσεις συναίνεσης; Η μήπως το Διαδίκτυο είναι ένας τόπος κατακερματισμού όπου είναι αδύνατο να διατυπωθούν τα αιτήματα και συμφέροντα μιας συλλογικής φύσης;
 
Η πανδημία συμβαδίζει με μια infodemic, η οποία σύμφωνα με τον ΠΟΥ, αποτελείται από "πάρα πολλές πληροφορίες, συμπεριλαμβανομένων ψευδών ή παραπλανητικών πληροφοριών σε ψηφιακά και φυσικά περιβάλλοντα κατά τη διάρκεια μιας επιδημίας". Με την αυξανόμενη ψηφιοποίηση, η πρόσφατη πανδημία έχει ενισχύσει το ξέσπασμα "ψευδών ειδήσεων", ιδίως στα κοινωνικά μέσα. Αν και τα κοινωνικά μέσα έχουν αναφερθεί ως φορείς μιας πιο δημοκρατικής παγκόσμιας κοινότητας, αποτελούν επίσης την κύρια πηγή λανθασμένων πληροφοριών, παραπλάνησης και χειραγώγησης. Ο ιστορικός Yuval Noah Harari επεσήμανε μια παράλληλη σχέση μεταξύ της εποχής μας και της τυπογραφικής επανάστασης του Γουτεμβέργιου που σηματοδότησε τη μετάβαση από τις κοινωνίες της ομιλίας στις κοινωνίες της τυπογραφίας. Σύμφωνα με τον ιστορικό, η πλειονότητα των πληροφοριών που κυκλοφορούσαν σ’ αυτές τις πρώτες μέρες της νεωτερικότητας δεν ήταν επιστημονικές ή φιλοσοφικές, αλλά ανεπαρκείς, προσωπικές απόψεις και ομιλίες μίσους που βρέθηκαν σε τυπωμένα DIY φυλλάδια. Το δολοφονικό κυνήγι μαγισσών του 16ου και 17ου αιώνα τροφοδοτήθηκε σε όλη την Ευρώπη από τέτοιες ανοησίες, καθαγιασμένες, ωστόσο, από την αυθεντία του "βιβλίου". Τα ψεύτικα νέα σήμερα, μια πραγματική απειλή για τη δημοκρατία, φαίνεται να είναι η παιδική ασθένεια μιας κοινωνίας σε κατάσταση μετάβασης μεταξύ των μέσων.
 
Η εκ των έξω επιβαλλόμενη παύση πολιτισμικών προσφορών την περίοδο 2020-21 έφερε μάλλον κάπως εσπευσμένα καλλιτέχνες, φορείς και κοινό σε επαφή με μια καταστατική συνθήκη του κόσμου μας, η οποία περιγράφτηκε εύγλωττα από τον θεωρητικό των μέσων Marshall McLuhan ήδη στα μέσα της δεκαετίας του 1960 με την ρήση "το περιεχόμενο ενός μέσου είναι πάντοτε ένα άλλο μέσο." Ο πρωτοπόρος ερευνητής διάνοιξε την συζήτηση σχετικά με μια φιλοσοφική θεώρηση των μέσων, σύμφωνα με την οποία οποιαδήποτε πρακτική που βασίζεται στην τεχνολογία της διαμεσολάβησης της βιωμένης εμπειρίας, συμπεριλαμβανομένων τόσο του διανοητικού όσο και του συναισθηματικού περιεχομένου της, μπορεί να θεωρηθεί ως "μέσο."
 
Ποιες είναι οι πιθανές θετικές και αρνητικές εξελίξεις που συνοδεύουν την κατά κάποιο τρόπο επιβαλλόμενη μετάβαση των τεχνών στο ψηφιακό καθεστώς; Τα νέα μέσα κάνουν εμφανή τη μετατόπιση κάθε μορφής επικοινωνίας συμπεριλαμβανομένων και των τεχνών προς μια συνθήκη αέναης και συνεχούς διαμεσολάβησης (remediation) περιεχομένων, η οποία με τη σειρά της διαμορφώνει προσωπικές ταυτότητες και συλλογικές κοινότητες. Τα μέσα - παλιά ή νέα, αναλογικά ή ψηφιακά, βρισκόμενα στο σύννεφο (cloud) ή κάπου πάνω στη γη - ορίζουν τη συνθήκη διαμόρφωσης του κόσμου μας (Kittler). 
 
Πώς θα πρέπει να οριστεί η νέα σχέση του καλλιτεχνικού έργου με όρους όπως "ψηφιακό", "υπερ-κειμενικό", "διαδραστικό", "προσομοιωμένο", "εικονικό" και "δικτυωμένο"; Ειδικότερα, πώς αντιμετωπίζουν την έλλειψη φυσικής παρουσίας επί σκηνής οι "ζωντανές" τέχνες - το θέατρο, η performance, η τέχνη εγκατάστασης (installation art) η οποία βασίζεται καταστατικά στην φυσική παρουσία του θεατή ή οι διάφορες συμμετοχικές, διαδραστικές και διαλογικές μορφές καλλιτεχνικής πρακτικής; Υπάρχουν εναλλακτικά format, πέρα από την (συχνά) ανεπαρκή καταγραφή ζωντανών γεγονότων και την διαδικτυακή παρουσίαση εκθέσεων και άλλων events; Τι σημαίνει για τους δημιουργούς η εκ νέου διαμεσολάβηση καλλιτεχνικού περιεχομένου (remediation) στο πλαίσιο μιας ολοένα εξελισσόμενης ψηφιακής κουλτούρας που μοιάζει να παραγκωνίζει από τις πρακτικές της την ύπαρξη των σωμάτων; Επιπλέον με τα ψηφιακά εργαλεία του σήμερα, η σχέση μεταξύ έργου και καλλιτέχνη έχει αλλάξει ριζικά μεταβάλλοντας και τις ανάλογες καλλιτεχνικές και επιμελητικές πρακτικές, έτσι ώστε να μπορεί αναφερθεί κανείς σε όρους όπως augmented authorship (Hek, Basel). 

Στο πλαίσιο ενός γνωσιακού καπιταλισμού διαμορφώνονται νέες παράμετροι παραγωγής και διάχυσης καλλιτεχνικού έργου, τα οποία είναι open-ended, process-oriented και network-based όπως hardware, software, wetware, δηλαδή το πραγματικό πνευματικό έργο, και τέλος netware, δηλαδή, το δίκτυο, χωρίς το οποίο δεν μπορεί να υπάρξει το πνευματικό έργο (Moulier-Boutang). Ποιος είναι ο νέος ρόλος των μουσείων και των φορέων τέχνης στις τρέχουσες συνθήκες; Επίσης με ποιους τρόπους επηρέασαν συμμετοχικές μορφές τέχνης και πρακτικές κοινωνικής πρακτικής την διαμόρφωση αυτού που κάποτε αποκαλούνταν "κοινό"; Με ποιους τρόπους εκθεσιακές πρακτικές που επαναπροσδιορίζονται ως "τελετουργίες" (Down to Earth, Berlin) αλλάζουν το ευρύτερο μοντερνιστικό πλαίσιο εκθεσιακής πρακτικής γνωστής ως "εκθεσιακό σύμπλεγμα" (Bennett); Με ποιους τρόπους επηρεάζει η θεωρία των μέσων τις πρακτικές των καλλιτεχνών και τις προσδοκίες των θεατών/συνδιαμορφωτών του καλλιτεχνικού έργου; Είναι το πέρασμα στο ψηφιακό ένας θρίαμβος της ανθεκτικότητας και της καινοτομίας της τέχνης ή μια ήττα; Και, εν τέλει, ποιος είναι ο ορισμός των καλλιτεχνικών μέσων στο πλαίσιο της 4ης βιομηχανικής επανάστασης;

Text: Sotirios Bahtsetzis

Τhe 2nd State of the Arts online conference addresses crucial issues having to do with the ways in which the arts adapt or react to the challenges of the creation of a digital public sphere.
 
The emergence and existence of a digital public sphere has been the subject of intense theoretical discussion and numerous empirical studies. Scholars have sought to determine whether and to what extent an Internet equivalent or substitute for the "old" public sphere has developed, and whether there are changes from its original theoretical formulation by Habermas (1968/1989) to more modern environments that include an ecology of the media and especially the Internet. The new media pose new theoretical, methodological and practical challenges in the creation of a digital public sphere, especially in terms of its possibilities, but also its limitations, ie issues of equality of participation and universal access. Will there be a place on the Internet to set up a public sphere that brings together arguments, positions, defenses, and consensus proposals? Or is the Internet a place of fragmentation where it is impossible to articulate the demands and interests of a collective nature?
 
The pandemic goes along with an infodemic, which according to WHO, consists of "too much information including false or misleading information in digital and physical environments during a disease outbreak". With growing digitization, resent pandemic has cemented the outbreak of "false news", in particular, in social media. Although social media have been heralded as bearers of a more democratic global community, they are also the main source of mis-information, misguidance and manipulation. Historian Yuval Noah Harari has pointed out a parallel between our time and Gutenberg's printing revolution that marked the passage from societies of orality to societies of the print. According to the historian, the majority of information provided in these early modern days were not scientific or philosophical, but ill-informed, personal opinions and hate speeches to be found in DIY printed pamphlets. The murderous 16th and 17th century witch hunting was fueled across Europe by such nonsense. Fake news seem to be the childhood disease of a society in a state of transition between media.
 
The externally imposed pause of cultural offerings during 2020-21 brought, somewhat hastily, artists, institutions and audiences in touch with a constitutional condition of our world, which was eloquently described by media theorist Marshall McLuhan already since the mid 1960s with the statement: "that the "content" of any medium is always another medium." The pioneering thinker opened the discussion to a philosophical overview of media, according to which any practice based on the technology of mediation of a lived experience, including both its intellectual and emotional content, can be regarded as "medium". 
 
Which are the possible positive and negative developments that follow the arts' somehow imposed transition to the digital? The new media make clear the shift of all forms of communication including the arts to a condition of perpetual and continuous mediation (remediation) of content, which in turn forms personal identities and collective communities. The media - old or new, analogue or digital, in the cloud or somewhere on earth - determine our situation (Kittler). 
 
How should we define the new relationship of the artwork with terms such as "digital", "hyper-text", "interactive", "simulated", "virtual" and "networked"? More specifically, how do the so called "live arts" - theatre, performance, installation art, based on the physical presence of the spectator or the various participatory, interactive and dialogical forms of artistic practice- deal with the absence of physical presence on stage? Are there alternative formats, beyond the (often) inadequate documentation of live events and the online presentation of exhibitions and other events? In addition to today's digital tools, the relationship between work and artist has changed radically by changing the corresponding artistic and curatorial practices, so that one can refer to terms such as augmented authorship (Hek, Basel).
 
In the context of a cognitive capitalism, new parameters of production and diffusion of artistic work are formed which are open-ended, process-oriented and network-based, such as hardware, software, wetware, that is, the real intellectual work, and finally netware, that is, the network, without which there can be no intellectual work (Moulier-Boutang). What is the new role of museums and art institutions in the current context? Also, in what ways did participatory art forms and social practices influence the formation of what was once called the "public"? In what ways do exhibition practices that are redefined as "rituals" (Down to Earth, Berlin) change the broader modernist framework of exhibition practice known as the "exhibitionary complex", a term coined by Tony Bennett? In what ways does media theory influence the practices of artists and the expectations of viewers / co-creators of the work of art? Is the transition to digital a triumph of resilience and art innovation or a defeat? And, finally, what is the definition of artistic means in the context of the 4th Industrial Revolution? 

---

CONFERENCE PROGRAMME

OPENING WORDS
Introduction by the Hosts
Sotirios Bahtsetzis (art theorist, ArtBOX, Ass. Professor in Contemporary Art Theory and Curating Practices, Department of Culture, Creative Media and Industries, University of Thessaly) ​& Lydia Chatziiakovou (curator, ArtBOX, member of the curatorial team of Freiraum Platform)
Welcome address by Beate Koehler, Director, Goethe-Intsitut Thessaloniki 
​
KEYNOTE CONTRIBUTION
Athena Athanasiou (Professor of Social Anthropology, Panteion University of Social and Political Sciences)

ART IN THE DIGITAL PUBLIC SPHERE - CURATING
Karen Van den Berg (Prof Dr Phil, Chair of Art Theory & Curating, Zeppelin University) 
Kay Watson (Head of Arts Technologies, Serpentine) 
George Drivas (visual artist, film director) 

ART IN THE DIGITAL PUBLIC SPHERE - LIVE ARTS
Ana Vujanovic (theorist of performing arts and cultural worker)
Jesse Cameron Alick (Dramaturg, artistic producer and researcher, Ass. Artistic Director - Vineyard Theater NYC) 
Kyriaki Goni (artist) 

ONLINE EXHIBITION
Ewa Doroszenko and Jacek Doroszenko, The same horizon repeated at every moment of the walk, 2014, video WATCH THE VIDEO
Nefeli Kentoni, A Real Performance, 2021, video performance WATCH THE VIDEO
​Tingwei Li, digitus digitālis, 2020, video WATCH THE VIDEO
Menelaos Lomis, An ever changing stage, 2021 video WATCH THE VIDEO
Bojan Stojčić, Seeking for a Person, 2013-ongoing, public ad
Petros Tatsiopoulos, Installation Stem, Impression, 2021, video WATCH THE VIDEO

---

Go to our Resources page to view the talks

RESOURCES

Go to the Freiraum website for more information on the Freraum Festival 2022

FREIRAUM FESTIVAL